Subsidievrije zonne‑energie in Nederland komt sneller op ons af dan veel mensen beseffen. Nu de salderingsregeling in 2026 afloopt en de toekomst van de SDE++ onzeker is, kijken we onvermijdelijk over de grens. Vlaanderen en Duitsland hebben hun subsidiestelsel al grotendeels afgebouwd. Hun successen én misstappen bieden Nederland waardevolle lessen.
Vlaanderen: een gewaarschuwd land telt voor twee
In Vlaanderen ontketende het royale stelsel van groenestroomcertificaten een ware zonnepanelenhausse. Tussen 2006 en 2011 konden installaties tot wel € 450 per geproduceerde megawattuur krijgen. Dat leidde tot een explosie van nieuwe projecten, maar ook tot maatschappelijke onvrede: niet‑eigenaars betaalden mee via hun energierekening. Toen de Vlaamse regering het tarief in 2012 abrupt terugschroefde naar € 58, stortte de markt in. Installateurs gingen failliet, expertise verdampte en consumenten raakten het vertrouwen kwijt.
De volgende beleidswissel, rond de prosumententarieven en de terugdraaiende teller, veroorzaakte opnieuw een piek‑en‑dalpatroon. Pas in 2023 stabiliseerde de markt, dankzij hoge elektriciteitsprijzen die zonnepanelen ook zonder subsidie rendabel maakten. Vlaanderen leert ons dus vooral hoe schadelijk ‘knipperlichtbeleid’ is: als je regels voortdurend verandert, ontstaan er golven van oversubsidiëring en vervolgens lange periodes van stilstand.
Duitsland: van feed‑in‑tariff naar marktprikkel met vangnet
Duitsland koos een geleidelijker route. Via het Erneuerbare‑Energien‑Gesetz (EEG) ontvangen installaties tot 100 kWp twintig jaar lang een vaste vergoeding; grotere projecten concurreren in tenders of sluiten Power Purchase Agreements (PPA’s). Zodra de marktprijs onder nul zakt, vervalt de EEG‑vergoeding tijdelijk, maar de looptijd verlengt evenredig. Zo stimuleert Berlijn batterijen en vraagsturing zonder de businesscase omver te trekken.
Deze EEG‑systematiek heeft een levendige PPA‑markt gecreëerd: ontwikkelaars bouwen nu grootschalige zonneparken zonder een cent subsidie, omdat banken vertrouwen hebben in langjarige stroomafnamecontracten. Tegelijkertijd blijft er een vangnet voor kleinere daken, waardoor installateurs hun orderportefeuille konden behouden en kennis niet verloren ging.
De vertaalslag naar Nederland
Wat betekent dit voor onze eigen markt? Ten eerste is voorspelbaarheid cruciaal. Een salderingsafbouw in kleine, ruim van tevoren aangekondigde stappen voorkomt paniekinkoop én marktstilstand. Ten tweede is flexibiliteit onmisbaar. Negatieve middagprijzen en netcongestie staan al voor de deur; wie investeert in thuisbatterijen, oost‑west‑opstellingen of slimme omvormers blijft rendabel zonder overheidssteun. Ten slotte verdient de financiering aandacht: een EEG‑achtig model waarin subsidie slechts het gat tussen kostprijs en marktprijs vult, kan de SDE++ moderniseren en automatisch uitfaseren zodra de markt het zelf redt.
Conclusie: Subsidievrije zonne‑energie in Nederland
Wie de lessen uit Vlaanderen en Duitsland ter harte neemt, ziet dat een toekomst zonder steunregelingen haalbaar is – mits we nu al investeren in flexibiliteit en voorspelbaar beleid. Subsidievrije zonne‑energie in Nederland wordt geen sprong in het diepe maar een geleidelijke landing, als we vandaag de juiste keuzes maken.
Heeft u vragen of wilt u weten hoe uw dak of bedrijfsterrein klaar is voor een subsidieloze toekomst? Neem dan contact met ons opl; we denken graag met u mee.