Zonnepanelen en netbeheer – twee termen die je als huiseigenaar steeds vaker hoort. Steeds meer Nederlanders wekken hun eigen stroom op met zonnepanelen. Maar wat gebeurt er met de overtollige energie die je niet direct gebruikt? In deze blog duiken we in zonnepanelen en netbeheer. We leggen uit hoe het Nederlandse stroomnet omgaat met jouw zonnestroom, wat salderen inhoudt (en hoe die regeling verandert), en welke uitdagingen en oplossingen er zijn rond piekmomenten en alternatieven zoals thuisbatterijen.
Wat is netbeheer en waarom is het belangrijk?
Netbeheer draait om het beheer van het elektriciteitsnetwerk. In Nederland zorgen regionale netbeheerders (zoals Liander, Enexis, Stedin etc.) ervoor dat er altijd veilig en betrouwbaar stroom door de kabels naar jouw huis loopt. Ze leggen kabels aan, onderhouden het netwerk en beheren ook de elektriciteitsmeters in je woning. Als je zonnepanelen installeert, moet je dit aanmelden bij de netbeheerder – zo weten zij waar extra stroom het net in kan komen. Die aanmelding gebeurt via een centrale website (energieleveren.nl) en is verplicht, omdat netbeheerders moeten bijhouden hoeveel zonnepanelen er op de daken liggen.
Terugleveren van overtollige zonne-energie
Bij zonnepanelen en netbeheer wordt overtollige zonne‑energie automatisch teruggeleverd aan het elektriciteitsnet.”. Je kunt het zien als het “uitlenen” van stroom aan het net: jouw buurman of iemand anders gebruikt die energie. Dankzij de huidige salderingsregeling kun je deze teruggeleverde zonnestroom wegstrepen tegen de stroom die je op een later moment van het net afneemt. Met andere woorden: salderen betekent dat de stroom die je in de zomer teveel opwekt, verrekend wordt met de stroom die je bijvoorbeeld ’s avonds of in de winter van het net gebruikt. Dit heeft lange tijd gezorgd voor een lagere energierekening en maakte zonnepanelen extra aantrekkelijk.
Salderen: nu nog gunstig, maar veranderingen op komst
Op dit moment profiteren zonnepaneelbezitters nog volop van salderen, maar de regels gaan veranderen. De overheid heeft besloten de salderingsregeling per 1 januari 2027 te beëindigen. Vanaf dat jaar mag je niet langer één-op-één salderen; de mogelijkheid om in de zomer teruggeleverde stroom weg te strepen tegen winterverbruik verdwijnt dan. In plaats daarvan krijg je voor iedere kilowattuur die je aan het net levert een terugleververgoeding van je energieleverancier – een kleine betaling per teruggeleverde kWh. Die vergoeding zal echter flink lager zijn dan de huidige stroomprijs. Waar je nu door salderen effectief zo’n €0,22–€0,25 per kWh voordeel hebt, zakt dat straks naar gemiddeld €0,05–€0,10 per kWh aan vergoeding. Met andere woorden: teruggeleverde stroom wordt financieel minder waard. Tot eind 2029 is wettelijk vastgelegd dat de vergoeding minimaal 50% van het normale tarief moet zijn, maar daarna mogen leveranciers het bedrag (binnen redelijke grenzen) zelf bepalen.
Waarom wil de overheid salderen afschaffen? Een belangrijke reden is het overvolle stroomnet op zonnige dagen. Door de salderingsregeling sturen veel huishoudens hun overtollige zonnestroom het net op, wat tot kosten en belasting van het net leidt. De overheid wil huiseigenaren daarom prikkelen om hun zonnestroom meer direct zelf te gebruiken of op te slaan, bijvoorbeeld in een thuisbatterij. Zo wordt het stroomnet minder zwaar belast op piekmomenten.
Uitdagingen voor netbeheerders bij piekmomenten
Op een mooie zomermiddag wekken miljoenen panelen tegelijk stroom op. Dit zorgt voor piekmomenten van teruglevering: een golf van elektriciteit die het net in stroomt. Het Nederlandse elektriciteitsnet is sterk, maar was oorspronkelijk ontworpen om stroom vooral één kant op te laten gaan (van de centrale naar de gebruiker) – niet voor massale teruglevering vanuit woonwijken. Hierdoor kan op lokaal niveau overbelasting ontstaan. Als er te veel stroom tegelijk het net op gaat en het netwerk het niet goed kan verwerken, loopt de spanning op de kabels op. Wist je dat de omvormer van je zonnepanelen bij te hoge netspanning zichzelf uitschakelt? Netbeheerders kunnen jouw panelen niet op afstand uitzetten – maar bij overbelasting schakelt de omvormer automatisch uit als beveiliging. Dat betekent dat je zonnepanelen tijdelijk geen stroom meer leveren als het net “vol” zit.
Netbeheerders werken hard aan het verzwaren en uitbreiden van het elektriciteitsnet om dit soort problemen te voorkomen. Kabels en transformatoren worden dikker gemaakt en er wordt geïnvesteerd in slimme netten. Toch is dit een flinke uitdaging die tijd kost. Ondertussen zien we dat ook energieleveranciers maatregelen nemen: sommige rekenen inmiddels terugleverkosten of -boetes aan klanten die heel veel stroom terug het net op zetten, juist omdat het stroomnet op zonnige middagen overbelast kan raken. Zo’n tariefprikkel moet huishoudens aansporen minder tegelijk terug te leveren. Het laat zien dat de capaciteit van het net op piekmomenten een serieus aandachtspunt is.
Thuisbatterijen en andere oplossingen voor overtollige stroom
Met de afbouw van salderen in zicht en een netwerk dat af en toe piept en kraakt, denken veel huiseigenaren na over alternatieven. Een veelbesproken optie is de thuisbatterij. Dit is een grote batterij in huis die je overtollige zonne-energie opslaat voor later gebruik (bijvoorbeeld ’s avonds). Het idee: hoe meer van je eigen opgewekte stroom je zelf kunt gebruiken, hoe minder je hoeft terug te leveren aan het net en hoe minder last je hebt van lage vergoedingen of eventuele kosten. De overheid ziet thuisbatterijen dan ook als een deel van de oplossing om het net te ontlasten.
De interesse in thuisbatterijen groeit nu de salderingsregeling op z’n eind loopt en zonnestroom in de toekomst minder opbrengt. Tegelijkertijd zijn deze batterijsystemen op dit moment nog relatief duur in aanschaf en niet in alle situaties rendabel. De technologie is volop in ontwikkeling, maar voor de gemiddelde consument kan de terugverdientijd flink lang zijn. Toch verwacht men dat thuisbatterijen de komende jaren aantrekkelijker worden, zeker als de prijzen dalen en de salderingsvoordelen wegvallen.
Wat kun je zelf doen? Los van grote investeringen zijn er ook simpele dingen die je als huiseigenaar kunt doen om je zonnestroom beter te benutten. Enkele tips:
- Verbruik stroom wanneer de zon schijnt: Probeer meer elektrische apparaten aan te zetten op momenten dat je panelen veel opwekken. Denk aan overdag de was draaien, de vaatwasser laten lopen of (als je er een hebt) je elektrische auto opladen. Zo gebruik je de energie direct zelf in plaats van deze terug te leveren.
- Overweeg een thuisbatterij: Als het budget het toelaat, kan een thuisbatterij je helpen om overtollige energie op te slaan voor later. Je bent dan minder afhankelijk van terugleververgoedingen, omdat je ’s avonds of bij bewolking uit je eigen opslag kunt putten.
- Kijk naar je energiecontract: Nu salderen gaat verdwijnen, loont het om te vergelijken welke energieleverancier de beste terugleververgoeding biedt en geen onnodige kosten rekent. Sommige leveranciers betalen bijvoorbeeld veel meer voor teruggeleverde stroom dan andere – dat kan op jaarbasis een flink verschil maken. Ook komen er nieuwe contractvormen (zoals dynamische uurcontracten) waarmee je slim kunt inspelen op hoge en lage stroomprijzen.
Conclusie
Kortom, zonnepanelen en netbeheer zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden in de energietransitie. Als huiseigenaar is het goed om te snappen hoe jouw zonnestroom in het Nederlandse net past. Overtollige energie wordt teruggeleverd en dankzij salderen kon je die tot nu toe eenvoudig verrekenen, maar de regels veranderen binnenkort. Netbeheerders staan voor de uitdaging om het volle stroomnet stabiel te houden bij piek teruglevering, en stimuleren (net als de overheid) dat we slimmer omgaan met onze eigen opgewekte stroom. Door je verbruik meer af te stemmen op de zon en te kijken naar opties als een thuisbatterij, kun je ook ná de veranderingen optimaal profiteren van je zonnepanelen. Zo houden we samen het energienet betrouwbaar én haal je het maximale uit jouw duurzame investering.
Klaar voor de overstap naar zonnepanelen? Wij van AAA New Energy hebben al 10 zonnepanelen van 440Wp vanaf €2.850,- inclusief installatie. Wil je meer informatie ontvangen, neem vrijblijvend contact met ons op!